Τι θα γινόταν αν εξορύξαμε τη Σελήνη;

Χάρη στην εξερεύνηση της Σελήνης τις τελευταίες δεκαετίες, γνωρίζουμε τώρα ότι είναι μια δυνητικά τεράστια αποθήκη φυσικού πλούτου. Για αρχή, φαίνεται να υπάρχει άφθονος πάγος νερού στο νότιο πόλο της Σελήνης – κρίσιμος για τη δημιουργία σεληνιακών βάσεων ή αποικιών.

Υπάρχουν μέταλλα σπάνιων γαιών όπως το νεοδύμιο και το λανθάνιο, τα οποία χρησιμοποιούνται σε τεχνολογίες όπως ηχεία, smartphone, μπαταρίες και φακοί κάμερας, και υπάρχουν πολλά άλλα χρήσιμα μέταλλα, όπως το πυρίτιο, το τιτάνιο και το αλουμίνιο.

Επιπλέον, πιστεύεται ότι η επιφάνεια της Σελήνης έχει σχετικά υψηλή συγκέντρωση ενός σπάνιου ισοτόπου ηλίου που ονομάζεται «ήλιο-3», το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την τροφοδοσία μελλοντικών αντιδραστήρων πυρηνικής σύντηξης. Οι εταιρείες ήδη καταρτίζουν σχέδια για την ανάπτυξη της τεχνολογίας για την εξόρυξη της Σελήνης. Ποιες θα ήταν όμως οι συνέπειες αν αναζητήσουμε αυτούς τους πόρους;

Διαβάστε περισσότερα από το What If :

• Τι θα γινόταν αν τα ρομπότ έπαιρναν τις δουλειές μας;
• Τι θα γινόταν αν απλώς ξεχάσαμε τη μόδα;

1

Μπορεί να υπάρξει σεληνιακός «χρυσός πυρετός»

Ένας αγώνας σελήνης θερμαίνεται ξανά. Αυτή τη φορά, δεν είναι μόνο μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ, όπως ήταν τη δεκαετία του 1960. Αντίθετα, εμπλέκονται πολλές χώρες, όπως η Ινδία και η Κίνα, καθώς και ιδιωτικές εταιρείες όπως η SpaceX στην Αμερική και η SpaceIL στο Ισραήλ.

Ενδιαφέρονται να βρουν έναν τρόπο να οικοδομήσουν μια παρουσία στη Σελήνη που θα είναι βιώσιμη μακροπρόθεσμα. Και ενδιαφέρονται επίσης για το εάν η εξόρυξη της Σελήνης μπορεί να είναι μια εφικτή οικονομική προοπτική. Είναι εντυπωσιακό ότι υπάρχει ελάχιστο διεθνές δίκαιο που να ρυθμίζει αυτή την προσπάθεια.

Η λεγόμενη Συνθήκη της Σελήνης άνοιξε για να υπογράψουν οι χώρες το 1979. Προσπάθησε να προστατεύσει τη Σελήνη ζητώντας να γίνει η «κοινή κληρονομιά της ανθρωπότητας». Ωστόσο, παρόλο που η συνθήκη τέθηκε σε ισχύ το 1984, καμία μεγάλη δύναμη που διανύει το διάστημα δεν την έχει υπογράψει ποτέ – οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ρωσία, η Κίνα και η Ιαπωνία ξεχωρίζουν για τις απουσίες τους.

Αυτή η έλλειψη αφομοίωσης οφείλεται σε μεγάλο βαθμό επειδή η «κοινή κληρονομιά» συνεπάγεται κοινή ιδιοκτησία και δίκαιη κατανομή των πόρων. Έτσι, τα έσοδα από την πώληση οποιωνδήποτε πόρων εξορύσσονται στη Σελήνη θα πρέπει να διανέμονται εξίσου σε όλη τη Γη, αντί να διατηρούνται από τη χώρα ή την εταιρεία που τους εξόρυξε. Και πολύ λίγες χώρες, φαίνεται, είναι πρόθυμες να υπογράψουν τα κέρδη τους για το κοινό καλό.

Αυτό που είναι ατυχές είναι ότι η συνθήκη ζητούσε επίσης τη δημιουργία ενός διεθνούς φορέα που θα διοικεί την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της Σελήνης. Χωρίς αυτή τη ρύθμιση, θα μπορούσε να επικρατήσει η νοοτροπία του νικητή, οδηγώντας σε ένα είδος σεληνιακού «χρυσού βιασύνη» από τις χώρες και τις εταιρείες που έχουν την οικονομική δυνατότητα να πραγματοποιήσουν το ταξίδι.

2

Θα μπορούσαμε να φτάσουμε στον Άρη πιο γρήγορα

Το μόνο που χρειάζεστε για την κατασκευή καυσίμου πυραύλων είναι νερό. Μια διαδικασία που ονομάζεται «ηλεκτρόλυση» διασπά το νερό σε υδρογόνο και οξυγόνο, τα οποία μπορούν μαζί να χρησιμοποιηθούν ως καύσιμο. Και αν πρόκειται να επιχειρήσουμε μια αποστολή στον Άρη, τότε θα χρειαστούμε πολλά καύσιμα.

Η κατασκευή του καυσίμου στη Γη μπορεί να φαίνεται σαν η προφανής απάντηση, αλλά στη συνέχεια πρέπει να εκτοξευτεί στο διάστημα. Για να ξεπεράσουμε το τεράστιο βαρυτικό πεδίο του πλανήτη μας, οι πύραυλοι πρέπει να φτάσουν ταχύτητες 11 km/s και αυτό απαιτεί πολλά χρήματα. Η Σελήνη, ωστόσο, έχει μόνο το ένα έκτο της βαρύτητας της Γης, και έτσι τα καύσιμα θα μπορούσαν να εκτοξευθούν πολύ φθηνότερα μόλις κατασκευαστούν.

Το 2017, φοιτητές που συμμετείχαν στο Caltech Space Challenge πρότειναν σχέδια για μια σεληνιακή εκτόξευση και σταθμό ανεφοδιασμού για αποστολές στο βαθύ διάστημα. Η ιδέα ήταν να εξορύξουμε πάγο στη Σελήνη και να τον εκτοξεύσουμε σε ένα σεληνιακό «βενζινάδικο» σε τροχιά. Στη συνέχεια, ο σταθμός θα το μετατρέψει σε καύσιμο πυραύλων υδρογόνου-οξυγόνου και θα το μετέφερε σε διαστημόπλοια μεγάλων αποστάσεων, όπως αυτά που αναμένεται να μεταβούν στον Άρη τη δεκαετία του 2030.

Ωστόσο, ο Dr Robert Zubrin, πρόεδρος της εταιρείας διαστημικής τεχνολογίας Pioneer Astronautics, και επί μακρόν υποστηρικτής της εξερεύνησης του Άρη, πιστεύει ότι αυτή είναι μια κυκλική διαδρομή και θα κοστίσει περισσότερο μακροπρόθεσμα. "Οι απαιτήσεις πρόωσης για να πάτε στη Σελήνη για να πάρετε [το σεληνιακό καύσιμο πυραύλων] είναι μεγαλύτερες από εκείνες για να πετάξετε απευθείας στον Άρη", λέει.

3

Μπορεί να χάσουμε έναν πολύτιμο επιστημονικό πόρο

Η Σελήνη είναι μια επιστημονική χρονοκάψουλα. Καθώς στερείται ατμόσφαιρας, δεν υπάρχει φθορά ή διάβρωση της επιφάνειάς του. Το πρόσωπο με κρατήρες που βλέπουμε αντιπροσωπεύει 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια αστρονομικής ιστορίας. Χάσαμε αυτό το αρχαίο γεωλογικό αρχείο στη Γη εξαιτίας της διάβρωσης και της ατελείωτης ανακύκλωσης του φλοιού του πλανήτη μέσω τεκτονικών πλακών. Θα μπορούσε η εξόρυξη να προκαλέσει τη Σελήνη να κινηθεί προς την ίδια κατεύθυνση;

Ακόμη και πριν φτάσουμε στο στάδιο της εξόρυξης, η απλή πράξη της δημιουργίας μιας σεληνιακής βάσης για εξορυκτικές εργασίες θα περιλαμβάνει την καταστροφή μεγάλων ποσοτήτων σεληνιακού εδάφους («regolith») για να ανοίξει ο δρόμος για τα κτίρια ή να κατασκευαστεί το ίδιο το οικοδομικό υλικό. Οποιοσδήποτε από τους κατεστραμμένους βράχους θα μπορούσε να περιέχει πολύτιμες γεωλογικές ενδείξεις για το πώς σχηματίστηκε η Σελήνη και κατ' επέκταση η Γη.

Αλλά δεν είναι μόνο η επιστημονική γνώση που μπορεί να χαθεί. Οι τοποθεσίες προσεδάφισης της πρώιμης Διαστημικής Εποχής στη Σελήνη, όπως οι θέσεις προσγείωσης του Απόλλωνα, είναι πλέον σημαντικές πολιτιστικές τοποθεσίες. «Μόλις ξεκινήσουμε πιο τακτικά ταξίδια στη Σελήνη, διατρέχουμε τον κίνδυνο να καταστρέψουμε αυτές τις τοποθεσίες», λέει η Δρ Άλις Γκόρμαν, εμπειρογνώμονας διαστημικής αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Flinders της Αυστραλίας.

Ακόμα κι αν δεν καταστρέψουμε τις τοποθεσίες απευθείας, ο Gorman επισημαίνει ότι η σκόνη που εκτοξεύεται από τα προσγειωμένα σκάφη μπορεί να διαβρώσει ή να καλύψει τις τοποθεσίες, διαγράφοντας τα περίφημα αποτυπώματα που άφησαν οι αστροναύτες, για παράδειγμα.

Κάθε κοινωνία έχει τον δικό της τρόπο να σχετίζεται με τη Σελήνη – και αυτό αναπόφευκτα θα αλλάξει καθώς αρχίζουμε να την εξορύσσουμε. «Δεν πιστεύω ότι τα πράγματα πρέπει να μένουν πάντα ίδια», λέει ο Γκόρμαν, «αλλά πρέπει να σκεφτόμαστε αυτά τα πράγματα και να λαμβάνουμε τεκμηριωμένες αποφάσεις».

4

Η Σελήνη θα μπορούσε να κηρύξει ανεξαρτησία

Το 1967, η Συνθήκη για το Διάστημα έγινε μέρος του διεθνούς δικαίου και απαγόρευσε στις χώρες να διεκδικήσουν την ιδιοκτησία οποιουδήποτε ουράνιου σώματος. Αυτό σήμαινε ότι ούτε οι Σοβιετικοί ούτε οι Αμερικανοί μπορούσαν να διεκδικήσουν την κυριαρχία τους όταν προσγειώθηκαν στη Σελήνη.

Τι γίνεται όμως με τους άποικους στη Σελήνη που ενώνονται για να διακηρύξουν τη δική τους ανεξαρτησία; Ο καθηγητής Christopher Newman, ειδικός στο διαστημικό δίκαιο στο Πανεπιστήμιο Northumbria, το θεωρεί απίθανο, τουλάχιστον στην πρώτη περίπτωση.

"Η Σελήνη είναι κοντά και συνδεδεμένη με τη Γη, επομένως νομίζω ότι θα δούμε μια αιμορραγία από επίγεια εθνικά κράτη στη Σελήνη, αντί για μια ξεχωριστή σεληνιακή αποικία που θα δημιουργήσει τη δική της ταυτότητα", λέει.

Αν και αυτό αρχικά φαίνεται να έρχεται σε αντίθεση με τις αρχές της μη ιδιοκτησίας που κατοχυρώνονται από τη Συνθήκη για το Διάστημα, υπάρχει ένας προφανής τρόπος να συμβεί. Κάθε έθνος θα θέλει να χτίσει τη δική του υποδομή και πιθανότατα θα επικεντρώσει τις προσπάθειές του σε συγκεκριμένα μέρη. "Παρόλο που δεν θα υπάρχουν κυρίαρχοι ισχυρισμοί για την ιδιοκτησία αυτών των περιοχών, θα υπάρχουν ουσιαστικά ζώνες επιρροής", λέει ο Newman.

Ωστόσο, εάν η εξόρυξη απογειωθεί και γίνει ευημερούσα, τα πράγματα θα μπορούσαν να αλλάξουν εντελώς. Οι ζώνες των χωρών θα μπορούσαν να αρχίσουν να συγχωνεύονται καθώς οι δραστηριότητες επεκτείνονται και τα παλιά εθνικά ομόλογα θα μπορούσαν να αρχίσουν να φαίνονται λιγότερο σημαντικά. Με αυτόν τον τρόπο, θα μπορούσε να αναπτυχθεί ένας σεληνιακός πολιτισμός διαφορετικός από αυτόν της Γης και μόλις οι σεληνιακός άποικοι αποφασίσουν ότι έχουν περισσότερα κοινά μεταξύ τους παρά με οποιοδήποτε έθνος στη Γη, η ανεξαρτησία θα μπορούσε να γίνει μια επιλογή.

5

Θα μπορούσαμε να αντιστρέψουμε την κλιματική αλλαγή

Υπάρχει ένα πράγμα που έχει η Σελήνη σε απόλυτη αφθονία:τη σκόνη. Και είναι πλήρης ενόχληση. Είναι πολύ λειαντικό, επομένως φθείρει τις επιφάνειες και καταστρέφει τις σφραγίδες. Είναι σκοτεινό και κολλώδες, επομένως καλύπτει οτιδήποτε βγαίνει έξω, και είναι επίσης τοξικό, θέτοντας σε κίνδυνο την υγεία οποιονδήποτε αστροναύτη εισπνέει ποσότητες του υλικού. "Η σκόνη είναι ένα από τα μεγαλύτερα άλυτα προβλήματα στην επιστροφή στη Σελήνη", λέει ο Gorman.

Αλλά μπορεί να υπάρχει μια συντριπτικά θετική χρήση για αυτή τη διάχυτη σκόνη:να σωθεί η Γη από την κλιματική αλλαγή. Το 2007, ο αστροφυσικός καθηγητής Curtis Struck στο Πανεπιστήμιο της Αϊόβα εξέτασε τη σκοπιμότητα χρήσης της σκόνης για να σκιάσει τη Γη από το φως του Ήλιου.

Ως έσχατη λύση για την καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη, τα σκίαστρα σε τροχιά γύρω από τον κόσμο μας θα μπορούσαν να μειώσουν την ποσότητα ενέργειας που λαμβάνουμε από τον Ήλιο. Ο Struck πρότεινε ότι αυτά τα σκίαστρα δεν θα μπορούσαν να είναι τίποτα πιο περίπλοκα από τα σύννεφα σεληνιακής σκόνης που μεταφέρονται από ορυχεία στη Σελήνη και ρίχνονται σε στρατηγικά σημεία σε τροχιά.

Θα υπήρχαν μειονεκτήματα. Ο Στρακ επεσήμανε ότι τα σύννεφα θα διασκόρπιζαν τις ακτίνες του Ήλιου και επομένως θα έκαναν τη νύχτα στη Γη πιο φωτεινή, παράγοντας περισσότερο φως από την πανσέληνο. Αλλά όπως γράφει στις τελευταίες γραμμές της εργασίας του:«Η ανθρωπότητα έχει ήδη κάνει αλλαγές που επηρεάζουν αρνητικά το παγκόσμιο περιβάλλον της Γης. Με τις μεθόδους που περιγράφονται παραπάνω μπορεί να είμαστε σε θέση να το κάνουμε με τρόπους που βελτιώνουν αυτό το περιβάλλον." Ακόμα κι έτσι, θα καταθέσουμε αυτό το υπόμνημα με "απελπισμένα μέτρα".

Διαβάστε περισσότερα για τη Σελήνη:

• Race to the Moon:Μέσα στα σχέδια της Κίνας για την κατασκευή μιας σεληνιακής βάσης
• Γιατί πρέπει να επιστρέψουμε στη Σελήνη
• Εξερεύνηση του διαστήματος:πώς θα προχωρήσουν τα επόμενα 50 χρόνια;