Γιατί μερικοί άνθρωποι έχουν κόκκινα μαλλιά;

Τα κόκκινα μαλλιά είναι το αποτέλεσμα μιας μετάλλαξης στο γονίδιο MC1R. Αυτή η μετάλλαξη πιστεύεται ότι είναι μια εξελικτική προσαρμογή στα ψυχρά, σκοτεινά κλίματα του Βορρά. Όσοι έχουν κόκκινα μαλλιά δεν αντιδρούν καλά στην παρατεταμένη έκθεση στο ηλιακό φως.

Τι κοινό έχουν ο πρίγκιπας Χάρι και ο Εντ Σίραν; Είναι και οι δύο πολύ διάσημοι και Βρετανοί; Λοιπόν, ναι, αλλά είναι επίσης κοκκινομάλλες.

Μπορεί τώρα να βρίσκουμε ελκυστικά τα κόκκινα μαλλιά, αλλά κάποτε οι κοκκινομάλλες θεωρούνταν κακές και δόλιες. Την περίοδο των δοκιμών των μαγισσών στην Ευρώπη, οι άνθρωποι με κόκκινα μαλλιά διώκονταν, καθώς θεωρούνταν μάγισσες. Κατά τη διάρκεια της Ισπανικής Ιεράς Εξέτασης, οι κοκκινομάλλες απαξιώθηκαν, καθώς το κόκκινο χρώμα ήταν σημάδι ότι είχαν κλέψει τη φωτιά από την κόλαση. (Πηγή)

Κατά τη μεσαιωνική εποχή, οι κοκκινομάλλες θεωρούνταν συχνά ως μάγισσες και βαμπίρ. (Φωτογραφία :Kiselev Andrey Valerevich/Shutterstock)

Από το να μετατραπούν σε βρικόλακα μετά τον θάνατο μέχρι να γίνουν ένα άτυχο, άψυχο πλάσμα, οι κοκκινομάλλες έχουν υπομείνει ένα μπαράζ από παράλογες πεποιθήσεις σε όλη την ιστορία. Ευτυχώς, οι καιροί έχουν αλλάξει και με τις επιστημονικές μελέτες πίσω από τις αιτίες των κόκκινων μαλλιών, κανείς δεν κυνηγάει κοκκινομάλλες για να καούν στην πυρά.

Η μελανίνη και ο ρόλος της στο χρώμα των μαλλιών

Από σκούρο σε ανοιχτόχρωμο, η απόχρωση του δέρματος και των μαλλιών εξαρτάται από μια ουσία γνωστή ως μελανίνη. Το ορατό χρώμα των μαλλιών είναι αποτέλεσμα της χρωστικής που απελευθερώνεται από εξειδικευμένα κύτταρα γνωστά ως μελανοκύτταρα. Υπάρχουν μέσα στον βολβό της τρίχας και μέσα στη μήτρα της τρίχας.

Τα μελανοκύτταρα υπάρχουν στη βάση της τρίχας μέσα στη μήτρα της τρίχας (Photo Credit :Barks/Shutterstock)

Τα μελανοκύτταρα απελευθερώνουν δύο τύπους χρωστικής μελανίνης που δίνουν στα μαλλιά το χρώμα τους:την ευμελανίνη και τη φαιομελανίνη.

Τα άτομα με μαύρα και καστανά μαλλιά έχουν άφθονα επίπεδα χρωστικής ευμελανίνης, ενώ η απουσία ευμελανίνης αντιστοιχεί στα λευκά μαλλιά. Τα ξανθά μαλλιά είναι αποτέλεσμα χαμηλών επιπέδων ευμελανίνης και φαιομελανίνης. Τα κόκκινα μαλλιά είναι μια ειδική περίπτωση, όπου η ποσότητα της χρωστικής φαιομελανίνης είναι μεγαλύτερη από το επίπεδο της ευμελανίνης.

Γιατί όμως οι κοκκινομάλλες έχουν τόση φαιομελανίνη; Για να το θέσω απλά, η απάντηση βρίσκεται στη γενετική τους.

Η μετάλλαξη του γονιδίου MC1R

Η παρουσία ή η απουσία της χρωστικής δεν είναι αυθαίρετο. Αντίθετα, ένα γονίδιο αποφασίζει ποια χρωστική μελανίνης απελευθερώνεται σε ποια ποσότητα.

Το γονίδιο MC1R που βρίσκεται στο χρωμόσωμα 16 παίζει κρίσιμο ρόλο στη διαδικασία σύνθεσης μελανίνης από τα μελανοκύτταρα. Το γονίδιο MC1R παρέχει οδηγίες για το σχηματισμό μιας πρωτεΐνης γνωστής ως υποδοχέας μελανοκορτίνης 1, η οποία υπάρχει στην επιφάνεια των μελανοκυττάρων.

Ο τύπος των χρωστικών μελανίνης που λαμβάνετε (και εμφανίζονται στον κόσμο) καθορίζεται από αυτούς τους υποδοχείς.

Ο υποδοχέας μελανοκορτίνης 1 είναι ένας τύπος υποδοχέα. Οι υποδοχείς λειτουργούν ως εισερχόμενα για πληροφορίες που εισέρχονται. Ένα μόριο σηματοδότησης (το οποίο θα μπορούσε να είναι οποιοδήποτε χημικό) συνδέεται με τον υποδοχέα, το οποίο πυροδοτεί έναν καταρράκτη επιδράσεων στο κύτταρο με τον υποδοχέα. Αυτά τα αποτελέσματα μπορεί να κυμαίνονται από την παραγωγή μιας νέας πρωτεΐνης ή την αναστολή μιας συγκεκριμένης λειτουργίας έως τη μετάδοση κατά μήκος ενός σήματος. (Πηγή)

Διάφορες ορμόνες συνδέονται και ενεργοποιούν τον υποδοχέα MC1.

Όταν ενεργοποιηθεί το γονίδιο MC1R, το κύτταρο θα έχει περισσότερους υποδοχείς MC1, οι οποίοι θα αναγκάσουν τα μελανοκύτταρά σας να παράγουν περισσότερη ευμελανίνη και να σας δώσουν ένα πιο σκούρο χρώμα μαλλιών.

Από την άλλη πλευρά, η απενεργοποίηση ή η αναστολή του γονιδίου MC1R θα έχει εντελώς το αντίθετο αποτέλεσμα. Τα μελανοκύτταρά σας θα έχουν λιγότερους ή καθόλου υποδοχείς MC1, γεγονός που θα προκαλέσει αύξηση της παραγωγής φαιομελανίνης, που σημαίνει ότι θα καταλήξετε με ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα και κόκκινα-πορτοκαλί μαλλιά.

Οι κοκκινομάλλες έχουν μια μεταλλαγμένη εκδοχή του ίδιου γονιδίου που προκαλεί το γονίδιο να παράγει ελαττωματικούς ή καθόλου υποδοχείς MC1. Αυτό ονομάζεται μετάλλαξη απώλειας λειτουργίας και οδηγεί σε αυξημένη παραγωγή φαιομελανίνης.

Χρωμόσωμα 16 όπου βρίσκεται το γονίδιο MC1R. (Φωτογραφία:Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας/Wikimedia Commons

Εξελισσόμενα κόκκινα μαλλιά

Είναι μια δημοφιλής αντίληψη ότι ο ήλιος είναι ένας ενοχλητικός αντίπαλος για τους κοκκινομάλλες. Πολλοί μπορεί να πιστεύουν ότι αυτό είναι απλώς μια άλλη ιστορία των ηλικιωμένων συζύγων, αλλά δυστυχώς, είναι αλήθεια.

Η μελανίνη δρα ως φυσικό αντηλιακό. Η ευμελανίνη απορροφά τις ακτίνες UV, ενώ δρα ως αντιοξειδωτικό και καθαριστής ελεύθερων ριζών. Λόγω αυτού, είναι λογικό από εξελικτική άποψη οι άνθρωποι που ζουν κοντά στον ισημερινό να έχουν σκούρο δέρμα και μαλλιά.

Ο ρόλος της μελανίνης στην προστασία από τις ακτίνες UV (Photo Credit :Designua/Shutterstock)

Ωστόσο, η πλειοψηφία του πλούσιου σε φαιομελανίνη πληθυσμού ζει στο βόρειο ημισφαίριο, όπου ο ήλιος δεν είναι τόσο τραχύς όσο στην περιοχή του ισημερινού. Επειδή ο πληθυσμός δεν αντιμετωπίζει την οργή των καυτών ακτίνων του ήλιου, το σώμα του δεν χρειάζεται μεγάλη ποσότητα χρωστικής ουσίας ευμελανίνης.

Η μετάλλαξη MC1R πιστεύεται ότι είναι μια εξελικτική προσαρμογή στα ψυχρά, σκοτεινά κλίματα του Βορρά. Στη συνέχεια, όσοι έχουν κόκκινα μαλλιά δεν αντιδρούν καλά στην παρατεταμένη έκθεση στο ηλιακό φως. Η φαιομελανίνη δεν είναι τόσο αποτελεσματική όσο η ευμελανίνη στην προστασία του δέρματος από την υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου. Έτσι, οι κοκκινομάλλες είναι επιρρεπείς στον κίνδυνο ηλιακού εγκαύματος και καρκίνου του δέρματος.

Μια μελέτη δείχνει ότι οι κοκκινομάλλες είναι ανθεκτικές στις επιδράσεις των αναλγητικών, όπως η υποδόρια λιδοκαΐνη, και είναι επίσης πιο ευαίσθητοι στον πόνο από το κρύο ή τη ζέστη.

Μια άλλη μελέτη συσχετίζει τις κοκκινομάλλες με υψηλή ευαισθησία στον πόνο, τη νόσο του Πάρκινσον, τη μειωμένη λειτουργία των αιμοπεταλίων και πιθανά ελαττώματα στο ανοσοποιητικό σύστημα. Η μελέτη προσθέτει επιπλέον ότι οι γυναίκες είχαν περισσότερα μειονεκτήματα και λιγότερα οφέλη από το να έχουν κόκκινα μαλλιά από τις γυναίκες με οποιοδήποτε άλλο χρώμα μαλλιών.

Ωστόσο, απαιτούνται περισσότερες μελέτες για να εξαχθούν οριστικά συμπεράσματα σχετικά με τη σχέση μεταξύ των κόκκινων μαλλιών και των σχετικών διαταραχών.

Υποθέτω ότι δεν είναι ακόμα εύκολο να είσαι κοκκινομάλλα!